Ale żeby naprawdę zrozumieć jak to się stało, że nagle mogłem przystąpić do takiego scenariusza jak Człowiek z marmuru muszę się cofnąć nieco do tego, co nastąpiło po 1968 roku. Jak powiedziałem, Zespoły Filmowe zostały przejęte przez ludzi, którzy po prostu zostali przez partie wyznaczeni do prowadzenia tych zespołów, i to trwało przez parę lat. I jak tchnienie, że tak powiem, nowych czasów zaczęło się zbliżać, zacząłem namawiać moich kolegów, którzy przedtem prowadzili te zespoły: Jerzego Kawalerowicza, Stanisława Różewicza, innych, żeby oni po prostu odzyskali te Zespoły. Żebyśmy się zeszli wszyscy razem, ponieważ Stowarzyszenie Filmowców Polskich było zawsze organizacją, która odgrywała ważną rolę i, że tak powiem w jakiś sposób brała udział w wydarzeniach filmowych, w różnych decyzjach. Jerzy Kawalerowicz był naszym prezesem od samego początku. No, mówiłem, żeby oni próbowali z jednej strony poprzez Stowarzyszenie skrzyknąć się razem no i próbować odzyskać te Zespoły Filmowe, które w tym okresie no po prostu widać było, że w stosunku do tego, do czego były powołane, no nie mogły odegrać tej roli. Ci ludzie przypadkowi, którzy stanęli na czele tych Zespołów po prostu nie mogli – ani partia nie była z nich zadowolona, bo oni nie potrafili narzucić nam takiego... takiego rygoru. Na przykład Krajobraz po bitwie był zrobiony właśnie w jednym z tych Zespołów. W związku z tym oni nie panowali nad sytuacją w stosunku do tych reżyserów, którym nie mogli nic narzucić. No a z drugiej strony nie inicjowali niczego, co by było rzeczywiście wartościowe tak jak dawne Zespoły. I wśród tych Zespołów istniejących pojawił się nowy zespół, mianowicie koledzy uznali, że i ja mógłbym prowadzić zespół filmowy i tak powstał Zespół Filmowy X – młodych ludzi, który... Przyszli sami reżyserzy, którzy dopiero debiutowali, co było bardzo trudną sytuacją dla mnie. Dlatego, że z jednej strony władza no jakby nie chciała... nie mogła się cofnąć, żeby mi ten zespół dać, a z drugiej strony próbowali zrobić wszystko, żeby ten zespół się automatycznie rozwiązał. A mogło się to odbyć w następujący sposób: żeby zadebiutować, trzeba było zrobić film w telewizji. No ale jeżeli telewizja nie zatwierdzała żadnych projektów tych młodych ludzi i, że tak powiem, zbywała ich, no to oni nie mogli zadebiutować. Jak nie mogli zadebiutować, to po co przyszli do mojego zespołu? Wtedy naturalnym biegiem rzeczy oni by się rozeszli po innych zespołach i tam szukaliby swojego miejsca. Ten zespół upadłby, że tak powiem, z powodu własnej niemocy. Nie zakończyło się tak, dlatego że w pewnym momencie jednak udało się przez telewizję przebić i zrobić najpierw... najpierw Falk zrobił film, potem Agnieszka Holland, potem inni.

To fully understand how I was able to suddenly start filming a screenplay like the one for Man of Marble, I need to go back a little to the events that followed '68. As I mentioned, the film production teams were taken over by people nominated by the Party, and this lasted for several years. When the wind of change began to blow, so to speak, I started to convince those friends of mine who'd earlier headed these teams: Jerzy Kawalerowicz, Stanisław Różewicz, and others, that they should reclaim them, that we should get together because the Association of Polish Film-makers had always been an organisation that played an important role and participated in the events and various decisions that took place in the film world. Jerzy Kawalerowicz had been our chairman from the very beginning. I told them to try to get together through the Association and to try to regain their film teams that way; at that time it was clear that they weren't fulfilling the role they'd had when they'd been formed. Those random people who now headed these teams - even the Party wasn't satisfied with them because they were incapable of imposing any kind of order on us. For example, Landscape after Battle was made by one of these teams. They had no control over the situation in relation to the directors on whom they couldn't impose anything. On the other hand, they didn't initiate anything that would have been really worthwhile like the old teams had. A new team appeared among the existing ones because my friends had decided that I could head one, and that's how Zespół Filmowy x was formed, made up of young people. Only film directors joined this group all of whom were just starting out, which created a very difficult situation for me. On the one hand, the authorities couldn't backtrack to give me this team while on the other, they did everything they could to make it disband automatically. This could have happened in the following way. For a film director to make their debut, they had to make a film for TV. But if television wasn't accepting any young people's projects, and were just sending them away, then they couldn't make their debut. If they couldn't make their debut, then what were they doing in my team? The natural course of events would have been for them to have joined different teams to look for a place there. My team would have disintegrated through lack of momentum. Nevertheless, this isn't how it ended because the moment came when they were able to break through into TV and first Falk made a film, then Agnieszka Holland, and then others.