We could go anywhere, in theory anywhere in Warsaw, with an armband of course, because the matter of the armband... I don't remember when it all blew up, but in the beginning, it was a stigma. If you went out into the street, where the majority of people weren't Jewish, this was a stigma. As always, there were plenty of yobs around, Polish ones because it wasn't just Germans who beat up the Jews who went out - these yobs would take it out on us, too. This best example of this is what happened in 1940.

[Q] April 1940?

Yes, that's when they say the Germans rounded up some lads from outside of Warsaw, paying them 5 zloties; there were several hundred of them each day. Before Easter, they set down a whole crowd of them on the corner of Plac Bankowy and the Saski Gardens. They wanted to smash up the shops, but Bernat Goldstein, who before the war had been a leader of that defence organisation Schutzbund in the Bund... Later, the porters from Ptasia Street joined that organisation. Ptasia Street - they were the 'barrow boys', they pushed around carts with all kinds of goods - fruit, crockery, because a lot of porcelain was sold on Ptasia Street, and those porters who transported coal were still there - they used to carry it in boxes on a thick stick that they would put across their shoulders and that's how they carried these boxes full of coal. That's where they lived. After two days, these porters left Ptasia Street and made for Plac Bankowy, and everything came to an end because they dispersed these lads who, I don't know, had probably been paid to be there, and had been brought in from outside of Warsaw to create a mini-pogrom here but it was a complete failure because of the resistance put up by these porters. You have to admit that's how it was, they were porters and they had their own union on top of that, they fought back and after two or three days they stopped because they got a good thrashing and so they took off. All of this was an anti-German activity in general not just politically but for life. That's how it was.

Można było chodzić, teoretycznie można było chodzić po całej Warszawie z opaską oczywiście, bo ta sprawa tej opaski. Nie pamiętam, kiedy ona wybuchła, ale też na początku było napiętnowanie. Człowiek wychodził na... na ulicę, gdzie... gdzie mieszkała większość ludności żydowskiej... nie żydowskiej, to to było piętno. Jak zawsze jest pełno szumowiny, nawet polskiej, nie tylko Niemcy bili tych Żydów, którzy wychodzili, ale ta szumowina też się odgryzała. Najlepszy dowód to co było w 1940 roku.

[Q] Kwiecień 1940, tak?

Tak, kiedy mówią, że Niemcy sprowadzali spod Warszawy za pięć złotych chłopców i było ich codziennie kilkuset, przed Wielką Nocą i na Placu Bankowym, na rogu Ogrodu Saskiego i Placu Bankowego wysadzali ich i oni chcieli rozbijać sklepy, ale wtedy Bernat Goldsztain, który był przed wojną w Bundzie dowódcą tego Szucbundu, co ja mówiłem kiedyś, tej organizacji takiej obronnej, do tej organizacji należały potem, byli ci tragarze z ulicy Ptasiej. Ulica Ptasia to byli tak zwani potocznicy, oni prowadzili te wózki z towarami, z owocami, z porcelaną, bo Ptasia ulica miała bardzo dużo porcelany i tam jeszcze byli jeszcze ci tragarze, którzy roznosili węgiel, który... węgiel się nosiło... nosili wtedy w takich skrzyniach...  jak to się mówi?... w skrzyniach... no w skrzyniach na grubej pałce i tą pałkę się przekładało przez ramię i się nosiło tą skrzynię z węglem i tak dalej. Więc tam oni tam mieszkali. I ci... po dwóch dniach ci tragarze wyszli z tej ulicy Ptasiej na Plac Bankowy, no i to się skończyło, bo przepędzili tych chłopców, bo to byli... to byli nie wiem, mówili, że oni byli za pieniądze, ale nie wiadomo, prawdopodobnie. Że spod Warszawy ich sprowadzono żeby tutaj zrobili taki mały pogromik, ale to się w ogóle nie udało, bo ten opór tych tragarzy, trzeba tak powiedzieć, bo to byli tragarze, bo to był... związek zawodowy jeszcze do tego się przeciwstawił i oni po dwóch czy trzech dniach przestali, bo dostali wciry i do widzenia. Więc to wszystko były takie akcje ogólno antyniemieckie, ogólno... nie polityczne, tylko o życie. Tak to było.