The situation in which we exist is best described by one symbolic word: Yalta. It is, of course, a symbolic word because before Yalta, there was Teheran, and after Yalta there was Potsdam, and it was a kind of process which we only identify in this way symbolically. But what does it mean? It means that with the approval of Western countries as well, I think, as with the approval of the people of the West, we became part of a great empire; we lost our subjectivity although we did retain certain autonomy and we are without doubt in a better position than the Ukrainians or Lithuanians. Nevertheless, the aspirations of a nation like Poland have to be the continual regaining of subjectivity and sometimes that can be very irksome. Not just to our neighbours in the East but it also often irks those who live in the West who imagine that this conceals some sort of threat to them, that it might unbalance some stable relations. However, there are some stable relations which people who've been deprived of what matters the most to them cannot accept. And it is a matter of some significance whether you're a subject or just an object like a chair that gets moved from one corner of the room to another.

Sytuacja w której żyjemy, daje się określić najlepiej jednym symbolicznym słowem – Jałta. Jest to słowo oczywiście symboliczne – przed Jałtą był Teheran, po Jałcie był Poczdam i był to jakiś proces, który tylko symbolicznie w ten sposób określamy – ale co to znaczy? To znaczy, że za zgodą państw Zachodu, a również myślę, że z przyzwoleniem społeczeństw Zachodu, staliśmy się częścią wielkiego imperium, utraciliśmy podmiotowość, chociaż zachowaliśmy pewną autonomię i niewątpliwie jesteśmy w lepszej sytuacji niż Ukraińcy czy Litwini. Niemniej jednak aspiracją takiego narodu jak polski, no, musi być nieustannie odzyskanie podmiotowości i to... bardzo drażni – nie tylko naszych sąsiadów ze Wschodu – to drażni bardzo często również ludzi na Zachodzie, którzy sobie wyobrażają, że to...w tym kryje się dla nich jakieś niebezpieczeństwo, że to może naruszyć jakiś stabilne układy. No, ale bywają takie stabilne układy na które nie są w stanie się zgodzić ludzie tacy, którym odebrano to, co dla nich jest szczególnie ważne. A bycie podmiotem, a nie tylko krzesłem, którego się przesuwa z jednego kąta pokoju w drugi, no, to jednak jest sprawa istotna.