[Q] The role of the Church, and the negotiations they had prepared as well as why the PZPR agreed to them.

The Church has accompanied all of the political and social events in this country for a very long time. It's a massive organisation which owes its place above all to the authority it has in a society which is mainly Catholic. In this way, there is no significant event that occurs in our life in which the Church does not somehow participate. The more these events affect the whole country, the greater the Church's involvement, especially as during the friction between Solidarity and the communists, the Church more than once had the opportunity to take on the role of an institution that attempted to mediate. That's why this time too, the Church had to be present, for lots of reasons, one of which was that the Church lent credence to everything in the eyes of this mass of Catholics in Poland. At the same time, the Church always attempted to reduce the scale of the conflict, and during the toughest times, it gave shelter within it walls to Solidarity at a time when this organisation was outlawed. It constantly tried to calm the conflict down, and so in a natural way this created a significant role for the Church once it came to definite negotiations.

[Q] Rola Kościoła i negocjacje, jakie przygotowali oraz dlaczego PZPR na to się zgodziło?

No, od dawna Kościół towarzyszy tutaj wszystkim wydarzeniom politycznym i społecznym tego kraju. Jest to potężna organizacja, która zawdzięcza swoje miejsce przede wszystkim dużemu autorytetowi w społeczeństwie głównie katolickim i w tej sytuacji nie ma po prostu ważnego wydarzenia w naszym życiu, w którym by jakiegoś udziału Kościół nie brał. A im bardziej wydarzenia tyczą całego życia kraju, tym bierze intensywniejszy udział, tym bardziej, że w starciach między „Solidarnością” a... a komunistami niejednokrotnie miał możność występować w roli kogoś, kto... instytucji, która próbuje podjąć mediacje. I stąd Kościół i tym razem musiał być obecny, z bardzo wielu przyczyn. Jedną z ważnych, ale... było to, że Kościół uwiarygodniał wszystko wobec tych mas katolickich w Polsce. Ale Kościół jednocześnie był takim... próbował łagodzić rozmiary konfliktu cały czas, nawet w najgorszym momencie, i zresztą udzielając schronienia w swoich lokalach „Solidarności”, w czasach nielegalności tej organizacji, to w każdym momencie starał się ostrość konfliktu łagodzić i to w sposób naturalny spowodowało tę wielką rolę Kościoła tutaj w momencie, kiedy doszło do konkretnych negocjacji.