I może tylko być dziwne, że tą nową kinematografię stworzyli ludzie którzy... a właściwie nie dziwne, tylko to jest właśnie szczęśliwy zbieg okoliczności, że tę kinematografię stworzyli ludzie, którzy przed wojną stanowili grupę dyskusyjną, jak byśmy dzisiaj powiedzieli – klub filmowy. Jakie były dyskusje, o czym były dyskusje, jakie filmy tam oglądano, o czym rozmawiano? Niewiele wiemy na ten temat. Natomiast znamy ich nazwiska, bo oni właściwie stworzyli szkołę filmową. To jest ciekawe, że polska kinematografia powojenna zaczęła się w '45 roku od następującego zabiegu. Ponieważ w Warszawie spłonęły studia filmowe Falangi i innych wytwórni filmowych, jedynym oparciem dla nowego kina mogło być jakieś inne miasto. Dlatego filmowcy zjechali się w Łodzi. Łódź była niedaleko Warszawy, w Łodzi była duża hala sportowa. Tę halę szybko przekształcono w halę zdjęciową i tak na ulicy Łąkowej powstała wytwórnia filmowa, w której zaczęto robić pierwsze polskie filmy powojenne. No ale nie było też żadnego sprzętu, dlatego że sprzęt został zniszczony, przestał istnieć. I wtedy, ponieważ tę wytwórnię tworzyła jednostka wojskowa, która się nazywała 'Czołówką' armii Wojska Polskiego. W związku z tym nasi starsi koledzy udali się do Berlina i zabrali co się udało wywieźć z tamtejszej wytwórni Ufa. Tak że jeszcze kran, na którym ja robiłem zdjęcia, na którym była umieszczona kamera, był właśnie wywieziony z Berlina i cały szereg sprzętu, którym jeszcze pracowaliśmy w latach pięćdziesiątych był właśnie zagrabiony i przywieziony jako swojego rodzaju reparacje wojenne. Tak powstała wytwórnia na Łąkowej w Łodzi i kierownictwo kinematografii składało się z ludzi właśnie tej Czołówki, czyli wszyscy mieli stopnie wojskowe, była wyraźna hierarchia. Aleksander Ford miał najwyższy z nich stopień – stopień reżysera... Aleksander Ford miał stopień pułkownika w związku z tym on był szefem kinematografii, pod nim układali się odpowiednio stopniami operatorzy, kierownicy produkcji. No, przyszli też młodzi ludzie, którzy się chcieli przyłączyć do tworzenia kinematografii: Stanisław Różewicz, Jerzy Kawalerowicz.

It's peculiar that this new cinematography was created by people who... actually it's not peculiar, it's a happy coincidence, that this cinematography was created by people who before the war formed a discussion group, what we would today call a cinema club. What sort of discussions they held, what they were about, which films they watched, what they talked about - we don't know much about this. What we do know, however, are their names because these are people who essentially created the film school. It's interesting that post-war Polish cinematography had its beginnings in '45 with the following operation. The Falang and other film studios in Warsaw had burned down so the only support for new fims could be in a different city. This is why all the film-makers gathered in Łódź; Łódź wasn't far from Warsaw and there was a large sports hall there. The sports hall was quickly turned into a film room, and that's how a film company came to be set up on Łąkowa Street in which the first Polish post-war fims began to be made. But we didn't have any equipment because it had all been destroyed and didn't exist any more. Then, since the the film production personnel was made up of a military unit known as the spearhead of the Polish Army, our older colleagues set off for Berlin and brought back whatever they were able to from the Germany film company, Ufa. So the hoist with which I took shots and to which the camera was attached had been taken from Berlin, and a whole lot of other equipment that we were still working with in the '50s had been looted and brought back as a kind of reparation for the war. This is how the film company on Łąkowa in Łódź was created and the directors were people who came from this spearhead, so everyone had a military rank and there was a clear hierarchy. Aleksander Ford, who was a film director, had the highest rank - he was a colonel so he was in charge and below him, in various ranks, were directors of photography and production directors. Young people also came along wanting to join in the process of creating cinematography: Stanisław Różewicz, Jerzy Kawalerowicz.