Unit WIS 5 took in people from the ghetto

Video URL

You must be registered to use this feature. Sign in or register.

Wacław - Henryk Woliński

RELATED STORIES

Unit WIS 5 took in people from the ghetto

Marek Edelman Social activist

	Views	Duration
31. First days in Lublin	284	01:56
32. Feiner's notebook	303	03:37
33. What it means to die normally	351	02:22
34. Unit WIS 5 took in people from the ghetto	301	02:03
35. Wacław - Henryk Woliński	330	05:34
36. Żania Kormanowa	330	03:06
37. Mossad, the best secret service in the world	334	03:15
38. Escape from the labour camp	271	02:29
39. Jewish émigrées – organisation of departures	259	05:44
40. Mrs Goldowa's 'Drop of milk' and her family	261	04:57

Comments (0) Please sign in or register to add comments

English | Polish

WIS 5, no one knows who they were, it was the unit that took in Jewish, that is, our people, 10 of them, who'd got out of the ghetto and went into the Wyszkowski forest, and Merdek joined these AK fighters together with his group because others didn't want to go there. After a couple of weeks, it turned out that they weren't there after which even Kamiński tried and made announcements in the bulletin WIS 5, because a unit of the AK was active in those parts, WIS please respond because everyone knew that unit had taken, but no one had ever got in touch, and so Merdek had died there along with 10 others, mainly 'szomrzy' because they were boy scouts, military men, so they rushed off to join the AK because it was going to be better there. And that's how it ended. But they died, probably straight away, they were killed straight away. Bronek thinks it's not true that they were shot at when they were crossing the river Bug and that people were killed there. That's what Bronek thinks but he wasn't made to cross in the first group and so he doesn't know this. But never mind...

By Bronek do you mean Szpigiel?

Szpigiel. He says that they weren't targeted. I don't know, according to the information we had people died in that crossing because they were waiting for them on the other side, from Grot, from Grot's instructions because Grot sent a piece of paper to Łomianki, Wacław had written his order down: cross the river, go to Wyszków, cross the Bug, they'll be waiting for you there. It was a napkin on which Wacław had written, I later recognised his handwriting.

WIS 5, kto to był to nie wiadomo, to był ten oddział, który przyjął żydowskich znaczy się naszych ludzi, 10 osób, którzy wyszli z getta i poszli do lasów Wyszkowskich i Merdek ze swoją grupą poszli do tych AK-owców, bo ci inni nie chcieli pójść. No i po paru tygodniach okazało się, że ich w ogóle nie ma i potem nawet Kamiński się starał, dawał w biuletynie takie ogłoszenia WIS 5, bo tam działał na tym terenie oddział AK-owski 'WIS, odezwij się', bo było wiadomo, że ten oddział zabrał, a nikt się nigdy nie odezwał i ten Merdek zginął tam. On i jeszcze 10 osób, przeważnie szomrzy, bo oni, wiesz, harcerzyki, oni wojskowi to polecieli do AK, bo tam będzie lepiej. No i tak się skończyło. Ale oni zginęli chyba od razu, ich zabili od razu. W ogóle Bronek uważa, że nie jest prawdą, że strzelali do nich jak oni się przeprawiali przez Bug i że tam zginęło ileś osób. Tak Bronek uważa, ale on nie był przeprawiany w pierwszej grupie i on tego nie wie. No ale mniejsza z tym.

[Q] Już Bronek mówisz, Szpigiel?

Szpigiel. On mówi, że do nich nie. Ja nie wiem, według tych informacji, które myśmy mieli, to tam zginęło na przeprawie, bo przecież po drugiej stronie czekali na nich ci co z Grota tego... jak to się mówi?... z tego... z tej instrukcji Grota, bo Grot przysłał do Łomianek papierek taki... Znaczy, Wacław to napisał, znaczy jego rozkaz: 'Przeprawiajcie się, idźcie na Wyszków, przeprawiajcie się przez Bug, tam będą was oczekiwać'. To była taka serwetka, na której to było napisane ręką Wacława, bo potem poznałem charakter pisma Wacława.

Marek Edelman (1919-2009) was a Jewish-Polish political and social activist and a noted cardiologist. He was the last surviving leader of the 1943 uprising in the Warsaw Ghetto. Following the Second World War, he took an active part in domestic and international politics, dedicating himself to fighting for justice and peace.

Title: Unit WIS 5 took in people from the ghetto

Listeners: Anka Grupinska Joanna Szczesna Joanna Klara Agnieszka Zuchowska

Polish | English

Anka Grupinska ukonczyla filologie angielska na UAM w Poznaniu. Wspólpracowala z poznanskimi pismami podziemnymi, wraz z innymi zalozyla i wydawala dwumiesiecznik "Czas Kultury". W latach 1988-1989 przebywala w Izraelu opracowujac wspomnienia ocalalych z Zaglady. W latach 1991-1993 pracowala jako attaché kulturalny w ambasadzie polskiej w Tel Awiwie. Od 1996 mieszka w Polsce. Anka Grupinska specjalizuje sie w tematyce stosunków polsko-zydowskich. Publikuje ksiazki (m. in. Wydawnictwo Literackie, Zydowski Instytut Historyczny, Twój Styl), artykuly prasowe (m. in. "Tygodnik Powszechny", "Rzeczpospolita"), realizuje projekty wystawiennicze. Jest takze koordynatorem miedzynarodowego projektu "Swiadek zydowskiego wieku" (archiwizowanie pamieci o zydowskiej przedwojennej Polsce), prowazi autorska audycje radiowa "O Zydach i o Polakach tez" i uczy warszawskich studentów sztuki czytania i pisanie tekstów literackich.

Anka Grupinska studied English at the Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland. She wrote for Poznan’s underground publications and was herself one of the founding publishers of the bi-monthly Czas Kultury. She spent 1988 and 1989 in Israel compiling reminiscences of Holocaust survivors. From 1991 to 1993, she held the post of Cultural Attache at the Polish Embassy in Tel Aviv. She moved back to Poland in 1996 and now writes books on Jewish subjects, mainly dealing with the history of the Warsaw ghetto. She is also a freelance journalist for Tygodnik Powszechny. Anka Grupinska is the director of the Centropa Foundation project in Poland (oral history project) called “The Witness of the Jewish Century¿, presents her own radio programme, “Of Jews and of Poles too¿, and teaches creative writing and oral history in Collegium Civitas and SWPS in Warsaw.

English | Polish

Joanna Szczesna is a journalist writing for Gazeta Wyborcza. Together with Anna Bikont, she’s the author of Pamiatkowe rupiecie, przyjaciele i sny Wislawy Szymborskiej (The Recollected Flotsam, Friends and Dreams of Wislawa Szymborska) a biography of Wislawa Szymborska, the Polish winner of the Noble Prize for Literature. Since the 1970s, Joanna Szczesna has been involved with the democratic opposition movement in Poland, active in the Worker’s Defence Committee (KOR), the co-founder of the independent press in Poland: editor of KOR’s Information Bulletin, Solidarnosc Press Agency and Tygodnik Mazowsze.

Joanna Szczesna, dziennikarka "Gazety Wyborczej", autorka - wraz z Anna Bikont - biografia polskiej noblistki "Pamiatkowe rupiecie, przyjaciele i sny Wislawy Szymborskiej". Od lat 70-tych zwiazana z opozycja demokratycznaw Polsce, wspólpracowniczka Komitetu Obrony Robotników, wspóltwórczyni prasy niezaleznej w Polsce: redaktorka "Biuletynu Informacyjnego KOR-u", Agencji Prasowej "Solidarnosc" i "Tygodnika Mazowsze".

English | Polish

Joanna Klara Agnieszka 'Aga' Zuchowska was born 20 January 1938. Her father was killed in the Katyń massacre. After the war, she moved from Warsaw to Lódz. She obtained a degree in medicine in 1960, qualifying as a specialist in internal medicine in 1973. Dr Zuchowska worked with Marek Edelman for 15 years. In 1982 she left Poland for Algeria where she remained for the next three years, returning to Poland in 1985. She currently lives in Lódz.

Joanna Klara Agnieszka 'Aga' Zuchowska, urodzona 20 stycznia 1938. Ojciec zginal w Katyniu. Po wojnie zamieszkala w Lodzi. Studia ukonczyla w 1960 r. a specjalizacje z chorób wewnetrznych w 1973 r. Doktorat obronila we Wroclawiu. Pracowala z Markiem Edelmanen przez 15 lat. W 1982 r. wyjechala do Algerii. Wrócila do Polski w 1985 r. i mieszka obecnie w Lodzi.

Tags: WIS 5, Jewish, Wyszkowski Forest, Bug, Wyszków, Łomianki, Bronek Szpigel, Stefan Paweł Grot Rowecki

Duration: 2 minutes, 4 seconds

Date story recorded: December 2003

Date story went live: 24 January 2008