As this went on we had to pass to another method of fighting - fighting, it was defence. We had to act in the night, taking them by surprise. We had to take them by surprise each time and that's why the regular army lost. But today, the best proof is, if you listen to the radio, then in Iraq, they're being taken by surprise, too, except that there they have equipment whereas we didn't have any. In our case, one shot in the night in the street was enough to scare away a patrol from that street for several hours because they didn't know what was behind this. This was the advantage we had over them. But they introduced listening devices because people were in bunkers, I mean they were hiding in cellars. We call them bunkers but they were ordinary cellars under five-storey houses. That's not a bunker at all. A bunker is made of cement, a thick roof. No. These were cellars where people hid and camouflaged the entrances. Some made little carts on rails by which bricks would be brought in, others did it differently, elsewhere the entrance was hidden behind wood. There were all kinds of ways of hiding the entrances which they couldn't find because they knew that those 60,000 people hadn't just vanished into thin air, they were still here somewhere. So they introduced these devices - they were probably the first - listening devices, long tubes about half a metre tall and at the top it looked like there was some fabric with a piece of tin resting on this fabric. The people in these cellars had to breathe, obviously, even when it was quiet, when they were asleep, someone would be turning from side to side in their sleep. This device must have been running on electricity, I can't say for certain and that bit of tin, that fabric were thin because I didn't have it in my hand but that's how it seemed, and when it began to vibrate... They didn't set it up when it was windy or raining which is interesting, although it didn't rain then but when it was windy, they didn't do it on those days. It obviously must have been too sensitive. And so they could find out where the people were. And if they didn't, the people couldn't stay in those cellars, the houses were on fire, it was hot, when there were no Germans, the people would come out, but if someone said there's a German around the corner then everybody would run back to the cellar and shut themselves in. Sometimes, a child would get left outside because it hadn't been quick enough and those Germans would give it sweets, tell us where mummy is, where's daddy? And the child would take them there. But that didn't happen often. That happened in the third courtyard at 30 Franciszkańska Street. A three-year-old child, he gave it a bag of sweets if it would show them where its mummy was. And it showed them. They took about 50 or 100 people from there. Interestingly, I saw it later myself, they didn't take everyone out of there because they must have killed some of them on the spot and then set fire to them, because there - what do you call those thick beams in the ceiling? Those thick beams had been set alight and there were people lying on these beams who'd been burned. They weren't completely burned, their legs were burned, their faces, they were charred. I don't think they were burned alive, I think they were shot dead first then they set them alight but they didn't burn them because those beams when I saw them, those beams were only smouldering. So that's how they found people, by using those listening devices. But just then, from 3 to 8 May, we had very good liaison because from around eight o'clock, perhaps earlier, they'd leave the ghetto, there'd be a patrol but that wasn't of any significance, and then we'd be in charge. So we had, we had on Franciszkańska, Anielewicz was on Miła, someone else was stationed somewhere else, so it was easy to stay in contact because we didn't have - if you don't have anything to shoot with, all you do is talk.

Im dłużej to trwało i myśmy musieli przejść do innego systemu walki... walki? Hmmm, obrony. Musieliśmy działać w nocy z zaskoczenia. W ogóle cała nasza... nasza działalność była z zaskoczenia i dlatego to regularne wojsko przegrywało. No ale dzisiaj najlepszy dowód, jeżeli państwo słuchają radia, to w Iraku też wszystko się dzieje z zaskoczenia, tylko oni mają czym, a myśmy nie mieli czym. U nas jeden strzał w nocy na ulicy potrafił wystraszyć patrol na parę godzin z tej ulicy, bo oni nie wiedzieli, co się za tym kryje. I to była nasza przewaga nad nimi. Ale oni tam wprowadzili aparaty podsłuchowe, bo ludzie byli w tych bunkrach, co znaczy bunkrach... w piwnicach schowani. To się mówi bunkier, ale to jest normalna piwnica, która ma zamaskowane wejście. Tam nic się nie dzieje. To jest żaden bunkier, to jest nic zbudowanego, zbudowane jest tylko to zamaskowanie, a to jest normalna piwnica pod pięciopiętrowym domem, pod dwupiętrowym domem. To nic nie jest bunkier, bo bunkier to jest cement, dach gruby i tak dalej, nie. To były piwnice, gdzie ludzie się chowali i robili na wejściu zamaskowanie. Jedni to robili na wózkach takich, na szynach cegły wjeżdżały, inni inaczej, gdzie indziej drzewo maskowało. Różne były sposoby i oni nie mogli znaleźć tego wejścia, bo wiedzieli... wiedzieli, że te 60 tysięcy ludzi przecież się nie... nie wyparowało w powietrze, że są tutaj.

Więc sprowadzili takie aparaty, pierwsze to chyba było aparaty podsłuchowe. To były takie wysokie rury, niewysokie, jakieś pół metra miały, na górze wyglądało jakby było płótno i na tym płótnie leżała taka blaszka. Leżała taka blaszka. Prawdopodobnie, przecież ludzie w tej piwnicy oddychali, nawet jak było cicho, jak spali, oddychali, ktoś się przewracał z boku na bok jak spał, widocznie ten aparat, był... ja nie umiem powiedzieć, czy on był podłączony, chyba był podłączony do jakiegoś prądu, ja nie mogę tego powiedzieć na pewno i ta blaszka, to płótno było cieniutkie, ta blaszka chyba też była cienka, bo przecież ja tego w ręku nie miałem, ale tak na oko i jak ona zaczęła drgać... Jak był... zaraz... jak był deszcz i wiatr, to oni tego nie wystawiali, to jest ciekawa rzecz, ale deszczu nie było wtedy, ale jak był wiatr, to tego nie było, to tego dnia nie robili tego. Widocznie to było dosyć czułe. Więc... i oni wykrywali, gdzie są ludzie. A jak nie wykrywali to na w czas, ludzie nie mogli siedzieć w tej piwnicy, przecież te domy się paliły, było gorąco, ludzie jak nie było Niemców ludzie wychodzili, jak ktoś mówił, że za rogiem jest Niemiec, to wszyscy uciekali z powrotem do tej piwnicy i zamykali ją, czasem się zdarzało, że zostaje dziecko na wierzchu, bo nie zdążyło wejść, albo ktoś. I ci Niemcy dawali mu cukierki, 'powiedz gdzie jest mamusia, gdzie jest tatuś' i on prowadził. Ale to były rzadkie wypadki.

Na przykład taki przypadek był w trzecim podwórku na Franciszkańskiej 30. 3-letnie dziecko... on mu dał taką torbę cukierków, żeby pokazał, gdzie jest mamusia. I pokazał. I tam wyprowadzili nie wiem ile, 50 czy sto osób. Ciekawe, widziałem potem, że oni widocznie nie wszystkich wyprowadzili, bo część musieli zabić na miejscu i podpalić, bo tam na... Jak się nazywają te belki ze stropu, takie grube belki? Były podpalone i na tych podpalonych belkach leżeli spaleni ludzie, to musiało być stamtąd, znaczy nie całkowicie – spalone nogi, spalona głowa, spalona twarz, bo ich było cztery czy pięć osób, byli wypaleni tak na czarno. Ja nie myślę, żeby ich spalono, pewno ich przedtem zabito, tylko ich podpalili. Ale nie spalili, bo te belki, już jak ja to widziałem, to te belki już tylko się żarzyły. Więc tak oni dochodzili przez te aparaty podsłuchowe. No mieliśmy, ale w tym okresie, od 3 do 8 maja mieliśmy bardzo dobre kontakty, bo o godzinie 8:00, praktycznie... nie! Może wcześniej już ich nie było w getcie, szedł gdzieś patrol, ale to było bez znaczenia, myśmy byli panami sytuacji. Więc mieliśmy... mieliśmy na Franciszkańskiej, Anielewicz był na Miłej, ten był gdzieś gdzie indziej i tak dalej. Mieliśmy bardzo łatwy kontakt i ustalaliśmy, co będzie nazajutrz. Nic wielkiego nie mogliśmy ustalić, bośmy nie mieli. Jak się nie ma czym strzelać, to się tylko mówi.